Το Τζαβελλαίικο είναι κτισμένο μέσα στο χωριό Σούλι του Τετραχωρίου. Το χωρίο Σούλι, είναι το πρώτο που κτίστηκε από τους Σουλιώτες κι επομένως φιλοξένησε τις πρώτες και παλαιότερες Σουλιώτικες Φάρες. Η παλαιότητα του χωριού σε σχέση με τα υπόλοιπα χωριά, είναι και ο λόγος που επικράτησε το όνομα Σούλι σε όλη την μετέπειτα «Συμπολιτεία». Το σπίτι βρίσκεται βορειότερα και σε ψηλότερο σημείο των σημερινών κοινοτικών γραφείων. Κοιτώντας από τον χώρο των πηγαδιών βορειοανατολικά, ξεπροβάλει περήφανο καθώς είναι κτισμένο στους πρόποδες της κορυφής Βούτσι. Δύσκολα το εντοπίζει κανείς από τόσο μακρυά αν δεν ψάχνει γι’ αυτό. Πλήρως εναρμονισμένο με το περιβάλλον, χάνεται μέσα στο άγριο πετρώδες και άγονο τοπίο. Μέσα στις εκατοντάδες γκριζοπράσινες αποχρώσεις που το μάτι βυθίζεται ευχάριστα, αν επιμείνει κανείς θα διακρίνει το Τζαβελλαίικο. Εκεί, στέκει αγέρωχο και μοναχικό φυλώντας Θερμοπύλες μνήμης και μιλά στον επισκέπτη που θα το πλησιάσει.
Δύσκολο να μη δακρύσεις η έστω να μη ταξιδέψεις με τη φαντασία σου όταν το αντικρίσεις από κοντά κι έχεις διαβάσει γι’ αυτό. Στον περίβολο, οι προτομές του Λάμπρου και της Μόσχως που κοιτούν προς το σπίτι, σου δίνουν την εντύπωση ότι θα σου μιλήσουν. Κι αν σταθείς στη σκάλα για λίγη ώρα και τις κοιτάξεις, είναι σίγουρο πως θα πιάσεις κουβέντα μαζί τους! Θα σου πουν για τα γεννητούρια τους, για τις χαρές τους, για τους γάμους τους. Θα σου πουν για τον κήπο τους με τα λιγοστά λαχανικά που φύτευαν. Θα σου πουν για τα φουσέκια που φύλαγαν στα σεντούκια στο κατώι και πως τα έσπασε με το τσεκούρι η Μόσχω και τα φόρτωσε στον ώμο, για να τα μοιράσει στους Σουλιώτες στον μεγάλο πόλεμο! Θα σου πουν για τις μάχες με τα καρυοφύλλια από τις πολεμίστρες του και για τη στεναχώρια τους όταν συχνά στους πολέμους πάταγε το σπίτι ο Τουρκαλβανός. Θα σου πουν για τον καπετάν Λάμπρο, που ετοιμοθάνατος ξεκρέμασε από τον τοίχο το σπαθί του για να το δώσει στο γιο του τον Φώτο και πως τον τραγούδησαν στο δωμάτιο όταν ξεψύχησε! Θα σου πουν για τα σκαλοπάτια που στέκεσαι, ποιοι καπεταναίοι και ποιες νύφες τα ανέβηκαν. Θα σου πουν, πως το έκαψε ο Φώτος συθέμελα όταν πλησίαζε το τέλος. Θα σου πουν πράγματα περήφανα κι όμορφα, φτάνει να σταθείς και ν’ ακούσεις…
Η αναστήλωση του Τζαβελλαίικου ξεκινά ως οικογενειακή υπόθεση το 1985 όταν ο 7ος κατά σειρά απόγονος από τον Γενάρχη μας Λάμπρο Τζαβέλλα, ταξίαρχος ΤΘ. Λάμπρος Τζαβέλλας, αποστρατεύεται και αποφασίζει να υλοποιήσει μία επιθυμία δεκαετιών. Μία επιθυμία που είχε από μικρός στην ψυχή του. Από τότε που ο παππούς του ο στρατηγός Λάμπρος Τζαβέλλας, ήρωας των Βαλκανικών πολέμων 1912-1913 του διηγείτο στην Ναύπακτο τα κατορθώματα των προπαππούδων μας στο Σούλι. Του είχε πει τότε, πως η κατάρα του Αλή πασά όταν πήρε το Σούλι το 1803 ήταν να μην ξανακαπνίσει ποτέ Σουλιώτικο τζάκι! Αυτός ήταν και ο λόγος που ο τύραννος αυτός έκαψε τότε όλα τα Σουλιώτικα σπίτια. Τα χρόνια πέρασαν από τότε και ήρθε το πλήρωμα του χρόνου όπου ένα καπεταναίικο σουλιώτικο σπίτι, θα άρχιζε και πάλι να ανασηκώνεται και να ζωντανεύει. Η αφήγηση αυτή του ήρωα στρατηγού έγινε επιθυμία και όρκος για τον ταξίαρχο, όταν πιο νέος αξιωματικός το 1970, ανέβηκε για πρώτη φορά στο Σούλι και αντίκρυσε το σπίτι από κοντά. Έφτασε με δυσκολία σε αυτό, καθώς έπρεπε να περάσει μέσα από μία δύσβατη και θαμνώδη περιοχή για να το πλησιάσει. Όταν πήγε κοντά είπε μέσα του: «Ο Αλή πασάς είπε Σουλιώτικο σπίτι να μην ξανακαπνίσει. Εγώ όμως λέω θα ξανακαπνίσει!» Το σπίτι του το έδειξε τότε ένας βοσκός που είχε συναντήσει. «Μήπως ξέρεις ποιο είναι το Τζαβελλαίικο;» τον ρώτησε o Τζαβέλλας. «Να αυτό εκεί πάνω είναι το Τζαβελλαίικο!» του απάντησε ο βοσκός με δυνατή φωνή. «Εσύ ποιος είσαι του λόγου σου;» ρώτησε ο βοσκός. «Εγώ είμαι ο Τζαβέλλας» του είπε ο νεαρός αξιωματικός. «Άντε Καλά!» του απάντησε δύσπιστα ο βοσκός κι έφυγε. Όταν αργότερα ως απόστρατος Ταξίαρχος το 1985 ανέβηκε ξανά στο Σούλι για να εκπληρώσει την επιθυμία του, συνάντησε έναν παπά! Τον ρώτησε για εκείνον τον βοσκό που του είχε πρωτοδείξει το σπίτι κι εκείνος του είπε: «Βρε Τζαβέλλα εγώ είμαι! Έγινα παπάς!» Όντως είχε γίνει παπάς. Ο Παπαγιάννης. Καλός και πιστός φίλος του Ταξίαρχου μέχρι να πεθάνει. Αυτός και ο Δονάτος που είχε το καφενείο. Μακαρίτης και αυτός. Και οι δύο τον βοήθησαν όσο μπορούσαν τότε με το σπίτι στην πρώτη αναστήλωση. Τότε που το Σούλι δεν είχε τίποτε. Ούτε νερό!
Οφείλουμε να πληροφορήσουμε τους επισκέπτες της σελίδας μας ότι όλα τα έξοδα της αναστήλωσης βαρύνουν μόνο την οικογένεια και φίλους αυτής, χωρίς καμία οικονομική βοήθεια η συνδρομή ούτε του κράτους, ούτε της παλαιάς Κοινότητας, ούτε του Δήμου, ούτε Συλλόγων αλλά και χωρίς καμία επιδότηση η επιχορήγηση Ευρωπαϊκή η άλλη. Ότι έγινε μέχρι σήμερα, έγινε με τις απαιτούμενες άδειες και τις υποδείξεις της αρμόδιας αρχαιολογικής υπηρεσίας κατόπιν αιτήσεών μας και με έξοδα της οικογένειας και φίλων και μόνον. Ακόμα και η διάνοιξη του δρόμου προς το Τζαβελλαίικο το 1987, όπου έπρεπε να σπάσουν βράχια για να μπορεί να το προσεγγίζει φορτηγό και ι.x. αυτοκίνητο, ώστε να είναι δυνατή τόσο η μεταφορά των οικοδομικών υλικών αλλά και η επισκεψιμότητα του μνημείου από τον μελλοντικό επισκέπτη, έγινε με δικά μας έξοδα. Όποιος έχει αποδείξεις περί του αντιθέτου, μπορεί ασφαλώς να μας διαψεύσει. Το μόνο που προς τιμήν του έκανε στο Τζαβελλαίικο ο μοναδικός δραστήριος σύλλογος για το Σούλι, ο σύλλογος «Οι φίλοι του Σουλίου» του αειμνήστου Βασίλη Κραψίτη, ήταν η τοποθέτηση το 1975 των προτομών του Λάμπρου και της Μόσχως Τζαβέλλα στον περίβολο του σπιτιού. Με την ευκαιρία να πούμε ότι στον Βασίλη Κραψίτη χρωστάμε πάρα πολλά όσοι αγαπάμε πραγματικά το Σούλι, για να μην πω τα πάντα όσον αφορά τουλάχιστον τις ετήσιες εκδηλώσεις Μνήμης Σουλίου. Θα πρέπει κάποτε η προσπάθειά του και η αγάπη του για το Σούλι να αναδειχτούν και αυτό αποτελεί μία δέσμευση της οικογένειάς μας για το μέλλον.
Ερχόμαστε στο θέμα μας.
Η κατάσταση του Τζαβελλαίικου μετά την πτώση του Σουλίου το 1803, αλλά και μετά την δεύτερη εγκατάλειψή του από τους Σουλιώτες το 1822, όπου είχαν επιστρέψει για μικρό διάστημα μέχρι να ενσωματωθούν και φανερά πλέον στην Επανάσταση του 1821, απεικονίζεται σε μία φωτογραφία του 1930 στο Πανελλήνιο Λεύκωμα Εθνικής Εκατονταετηρίδας. Διασώζονταν μέχρι τότε τα δύο κάτω δωμάτια η σκάλα και αρκετή τοιχοποιία των πάνω δωματίων.
Στη συνέχεια το 1975 έγινε μία προσπάθεια αποκατάστασης από την αρμόδια αρχαιολογική υπηρεσία, μέχρι τις απολήξεις των τοίχων. Επειδή ίσως δεν δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή στην τεχνική του χτισίματος, υπήρχε εμφανέστατη διαφορά με το αρχαίο χτίσιμο του σπιτιού. Επίσης το κτίριο παρέμεινε ασταθές και λίγο αργότερα, ένα τμήμα της νότιας πλευράς κατέρρευσε και πάλι.
ξεκινά την αναστήλωση της Οικίας η οικογένειά μας το έτος 1985
Η αποκατάσταση από την οικογένεια 1985-1987
Κατά την πρώτη προσπάθεια αναστήλωσης της οικογενείας μας (1985-1987), έγινε η αποκατάσταση όλης της νοτιοδυτικής πλευράς του σπιτιού. Αναγκαστικά χρειάστηκε να κατεδαφιστεί πολύ μεγαλύτερο μέρος της, για να μπορέσει να κτιστεί πάλι και να είναι πλέον το οίκημα στατικά σταθερό. Χρησιμοποιήθηκαν οι ίδιες πέτρες και μάλιστα με τέτοιον τρόπο, ώστε η παλιά εξωτερική πλευρά τους που ήταν πιο σκούρα να τοποθετείται πάλι εξωτερικά, προς αποφυγή κατά το δυνατόν χρωματικών διαφορών του νέου κτισίματος με το παλαιό. Η τοίχοι σηκώθηκαν πιο ψηλά σε όλο το οίκημα κι ευθυγραμμίστηκαν, ώστε να είναι έτοιμοι για να δεχτούν την στέγη. Ενισχύθηκαν περιμετρικά με οπλισμένο δοκάρι από σκυρόδεμα που ήταν ορατό μόνο από μέσα. Αποκαταστάθηκαν και στερεώθηκαν και πολλά άλλα σημεία τοιχοποιίας που ήταν έτοιμα να καταρρεύσουν. Οι πολεμίστρες και το νοτιοδυτικό παράθυρο αποτυπώθηκαν πριν την αναγκαστική κατεδάφιση και αποδόθηκαν πάλι επακριβώς. Αποκαταστάθηκαν και ενισχύθηκαν και τα τρουλωτά πατώματα των άνω δωματίων ώστε το κτίριο να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο, χωρίς να χαλάσει από κάτω τίποτα οπτικά. Καθαρίστηκαν τα κάτω δωμάτια ώστε να είναι έτοιμα για να στρωθεί αργότερα πέτρα. Για την πρώτη φάση της αρχικής αποκατάστασης της τοιχοποιίας, απαιτήθηκε η συνεχόμενη διαμονή δύο μηνών στην Πάργα, με καθημερινή επίσκεψη στο Σούλι δύο φορές το πρωί μέχρι το μεσημέρι και το απόγευμα μέχρι το σούρουπο. Αυτή η φάση της αποκατάστασης, βάσει των δεδομένων και των μέσων της εποχής, ήταν η πιο επίπονη και η πιο δαπανηρή.
Η διάνοιξη του δρόμου το 1987
Προ της έναρξης της αποκατάστασης, πραγματοποιήθηκε η διάνοιξη του δρόμου κατόπιν σχετικής άδειας, η οποία επέτρεψε την μεταφορά των βαρέων υλικών για την επισκευή της Οικίας. Ο δρόμος ανοίχτηκε με τέτοιον τρόπο ώστε να μην είναι ορατός από μακριά και να μην επηρεάζεται η φυσική όψη του ιστορικού χώρου.
Η αποκατάσταση της μάντρας και η περίφραξη το 1990
Το 1990 υλοποιήθηκε η περίφραξη του χώρου και η αποκατάσταση της παλιάς πετρόχτιστης μάντρας. Το κλείσιμο περιμετρικά του μνημείου ήταν υψίστης σημασίας, καθώς η Οικία χρησιμοποιούνταν ως καταφύγιο από μικρά και μεγάλα ζωντανά των κτηνοτρόφων της περιοχής.
Η Κατασκευή της στέγης το 2008
Κατόπιν επίσης ειδικής άδειας μαζί με σχετική αρχιτεκτονική μελέτη που υποβλήθηκε βάσει των προδιαγραφών που μας δόθηκαν από την 8η Εφορεία Βυζαντινών αρχαιοτήτων, ξεκίνησε επιτέλους η πολυδάπανη διαδικασία της στέγασης που ήταν απαραίτητη για την διατήρηση του μνημείου αλλά και πολυετής επιθυμία της οικογενείας μας. Στις απολήξεις των τοίχων τοποθετήθηκε διπλή πέτρινη γριπίδα πάνω στην οποία καταλήγουν και ακουμπούν οι πλάκες της στέγης. Για την στέγαση χρησιμοποιήθηκε μαύρη σχιστόπλακα Ιωαννίνων, ως η πλέον κατάλληλη για την συγκεκριμένη περίπτωση, ώστε το κτίριο να είναι σε απόλυτη αρμονία με τον ευρύτερο αρχαιολογικό χώρο.
Η Αρμολόγηση εσωτερικά το 2008
Με την ολοκλήρωση της στέγης, αμέσως έγινε η εσωτερική αρμολόγηση του κτιρίου με ειδικά υλικά σε όλα τα δωμάτια. Έτσι ολοκληρώθηκε εσωτερικά η τοιχοποιία, ενισχύοντας ταυτόχρονα και το κτίριο λόγω του βάρους της στέγης. Διαδικασία επίσης χρονοβόρα και ιδιαίτερα δαπανηρή.
Τοποθέτηση σιδεριών το 2017
Η Οικία μετά την ολοκλήρωση της στέγης και της εσωτερικής αρμολόγησης παρέμεινε πάλι για ένα μεγάλο διάστημα χωρίς καμία εργασία. Στο διάστημα αυτό, αλλά και νωρίτερα μετά την αρχική περίφραξη του 1990, το συρματόπλεγμα του περιβόλου τόσο της βορειοδυτικής πέτρινης μάντρας, όσο και του Νοτιοανατολικού τμήματος που είχε μπει με μεταλλικούς πασσάλους στο χώμα, επανειλημμένως εκλάπη, με αποτέλεσμα η οικία να καταστεί στην κυριολεξία στάβλος και μαντρί των εκτρεφόντων ζώων της περιοχής. Έτσι το 2017 τοποθετήθηκαν σιδεριές ασφαλείας στα ανοίγματα του κτιρίου και απετράπη οριστικά πλέον η είσοδος των ζώων εντός αυτού.
Καθαρισμός δωματίων και αποψίλωση εξωτερικού χώρου το 2019
Το κτίριο παρέμεινε μη επισκέψιμο για περίπου 2 χρόνια και την άνοιξη του 2019 πραγματοποιήθηκε αποψίλωση και καθαρισμός του προαυλίου χώρου ενώ στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε απολύμανση και απεντόμωση για τυχόν εναπομείναντες ψύλλους εσωτερικά του κτιρίου. Η υπόθεση των ψύλλων λόγω των ζώων ήταν για πάρα πολλά χρόνια, ένα τεράστιο πρόβλημα για την επισκεψιμότητα του μνημείου. Ψεκασμοί είχαν πραγματοποιηθεί πολλές φορές αλλά το πρόβλημα λυνόταν παροδικώς, καθώς τα ζώα συνέχιζαν να έχουν πρόσβαση στο εσωτερικό της οικίας. Το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς έγινε καθαρισμός εσωτερικά και των τεσσάρων δωματίων από τις κοπριές και τις ακαθαρσίες και το κτίριο επιτέλους κατέστη και πάλι επισκέψιμο.
Τζάκια πέτρινα και στέγη πλατύσκαλου. Σεπτέμβριος 2020
Τον Σεπτέμβριο του 2020 κατασκευάστηκαν τα πέτρινα παραδοσιακά τζάκια στις ίδιες θέσεις όπου υπήρχαν τα παλαιά, ακολουθώντας τις κοιλότητες των πέτρινων τοίχων. Επίσης κατασκευάστηκε το μικρό κομμάτι της στέγης που δεν είχε γίνει παλαιότερα, πάνω από τις πόρτες εισόδου των άνω δύο δωματίων.
Τοποθέτηση Ιστού – Αποκατάσταση χώρου προτομών. Οκτώβριος 2020
Στις αρχές Οκτωβρίου 2020 πραγματοποιήθηκε η αποκατάσταση του χώρου των προτομών του Λάμπρου και της Μόσχως Τζαβέλλα και η τοποθέτηση ιστού. Έτσι, ύστερα από 217 χρόνια, στις 10 Οκτωβρίου 2020, κυμάτισε επιτέλους στο Τζαβελλαίικο το Γαλανόλευκο αυτή την φορά μπαϊράκι των Ελλήνων. Ήταν μια στιγμή εξαιρετικά συγκινητική για εμάς και μας έδωσε αρκετή δύναμη να συνεχίσουμε την προσπάθειά μας, που πλησίαζε επιτέλους στην ολοκλήρωσή της.
Στις 10 Οκτωβρίου του 2020 υψώθηκε η Γαλανόλευκη στο Τζαβελλαίικο ύστερα από 217 χρόνια ερήμωσης. Ποτέ πια έρημο!
Ηλεκτρολογικά 1η φάση. Δεκέμβριος 2020
Τον Δεκέμβριο του 2020 ολοκληρώθηκε η εγκατάσταση των απαραίτητων καλωδίων σε όλους τους κλειστούς χώρους της οικίας. Η εγκατάσταση έγινε στα δάπεδα των χώρων προς αποφυγή σκαψίματος των πέτρινων τοίχων.
Καθαρισμός και συντήρηση ξυλείας στέγης. Φεβρουάριος 2021
Τον Φεβρουάριο του 2021 έγινε καθαρισμός, συντήρηση και βαφή της ξυλείας της στέγης με ειδικά υλικά, για την αντοχή της στον χρόνο σε αντίξοες συνθήκες και την αποφυγή προσβολής της από το σαράκι.
Ξύλινα κουφώματα. Μάρτιος 2021
Τον Μάρτιο του 2021 τοποθετήθηκαν τα ξύλινα παραδοσιακά κουφώματα (πόρτες πατζούρια και παράθυρα) στα δύο επάνω δωμάτια. Έτσι το Τζαβελλαίικο, επιτέλους έκλεισε για πρώτη φορά ύστερα από δύο αιώνες και κατέστη πλέον ικανό και ασφαλές για να φιλοξενήσει όταν έρθει η ώρα τα κειμήλια της οικογένειας.
Πατώματα. Μάιος 2021
Τον Μάιο τοποθετήθηκαν τα ξύλινα πατώματα στα δύο επάνω δωμάτια. Σε αυτή την κατάσταση η Οικία Τζαβέλλα υποδέχτηκε στις 21 Μαΐου του 2021 την οικογένεια και μερικούς φίλους που μας τίμησαν, για να πραγματοποιηθεί το Τάμα ανήμερα του Αγίου Κωνσταντίνου. Εκείνη την ημέρα επιτέλους άναψε ξανά το Τζάκι, κόντρα στην κατάρα του Αλή Πασά που ήθελε να μην ξανακαπνίσει Σουλιώτικο σπίτι. Περισσότερα για εκείνη την ημέρα, μπορείτε να διαβάσετε σε άλλη σχετική δημοσίευση της ιστοσελίδας αυτής.
Κεντρική αποχέτευση της Οικίας. Ιούλιος 2021
Τον Ιούλιο πραγματοποιήθηκε εξωτερικά της Οικίας η εκσκαφή, η κατασκευή του βόθρου και του κεντρικού δικτύου αποχέτευσης, περνώντας κάτω από την αρχαία θεμελίωση του σπιτιού, ώστε να μην πληγωθεί η τοιχοποιία του. Πληροφοριακά αναφέρουμε ότι το πάχος του τοίχου στο θεμέλιο της οικίας μετρήθηκε να ξεπερνά για λίγο το ένα μέτρο. Το βάθος που χρειάστηκε να σκάψουμε από την εσωτερική πλευρά για να βρούμε την θεμελιώση ήταν 98 πόντοι. Κατά την διαδικασία των εκσκαφών και της κατασκευής, ήταν παρών υπάλληλος της αρμόδιας Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων θεσπρωτίας και το έργο διεξήχθη φυσικά κατόπιν σχετικής άδειας από την υπηρεσία.
Υδραυλικά, δάπεδα κάτω δωματίων, μπάνιο, βερνίκι πέτρας. Αύγουστος – Σεπτέμβριος – Οκτώβριος 2021
Τον Αύγουστο, τον Σεπτέμβριο και μέχρι τα μέσα Οκτωβρίου του 2021, πραγματοποιήθηκαν οι υδραυλικές εργασίες, και οι υπόλοιπες ηλεκτρολογικές, ολοκληρώθηκαν τα δάπεδα των κάτω δωματίων και κατασκευάστηκε το μπάνιο. Οι άνω πέτρινοι τοίχοι εσωτερικά της οικίας περάστηκαν με ειδικό βερνίκι για τον φυσικό τονισμό των πέτρινων αποχρώσεων και την σταθεροποίηση των δομικών υλικών της αρμολόγησής τους. Οι πολεμίστρες κλείστηκαν με ειδικά διακριτικά ξύλινα πλαίσια με τζάμι, ώστε να μην εισέρχονται από αυτές έντομα και μικρά τρωκτικά. Κατασκευάστηκαν ειδικές φωτιζόμενες ξύλινες βιτρίνες για τα οικογενειακά εκθέματα και κατασκευάστηκαν τα απαραίτητα παραδοσιακά έπιπλα για την ολοκλήρωση του μνημείου εσωτερικά. Τέλος τοποθετήθηκαν οι παραδοσιακές πόρτες των δύο κάτω δωματίων και της τουαλέτας, ενώ βάφτηκαν οι κάτω τοίχοι εσωτερικά.
Προετοιμασία εγκαινίων Οικίας Τζαβέλλα. 20-23 Οκτωβρίου 2021
Από τις 20 μέχρι και 23 Οκτωβρίου 2021, πραγματοποιήθηκαν οι τελικές εργασίες προετοιμασίας της οικίας που αφορούσαν την ρύθμιση του ηλεκτροφωτισμού του κτιρίου, την συντήρηση και αποκατάσταση των μαρμάρινων επιγραφών των δύο προτομών του Λάμπρου και της Μόσχως Τζαβέλλα, και τον τελικό καθαρισμό της Οικίας. Επίσης πραγματοποιήθηκε η τελική διαμόρφωση και ο καθαρισμός του προαυλίου χώρου ώστε να είναι κατάλληλος για την εκδήλωση των εγκαινίων. Παράλληλα πραγματοποιήθηκε η ανάρτηση των πορτρέτων και έργων τέχνης και η τοποθέτηση των οικογενειακών κειμηλίων στον κυρίως χώρο της έκθεσης και στις φωτειζόμενες βιτρίνες. Τα κειμήλια μεταφέρθηκαν συσκευασμένα και με μεγάλη προσοχή από την Αθήνα στο Σούλι και την επόμενη ημέρα των εγκαινίων στις 25 Οκτωβρίου 2021, επέστρεψαν στις θέσεις τους.
Οργασμός εργασιών. Τρεις ημέρες στις 20, στις 22 και 23 Οκτωβρίου διήρκησε το στήσιμο της έκθεσης των επάνω δωματίων, ενώ ταυτόχρονα στους κάτω χώρους και στην αυλή γινόταν υπό βροχή αγώνας δρόμου, για να είναι όλα έτοιμα όπως πρέπει για την εκδήλωση των εγκαινίων. Ευχαριστούμε πολύ όλους τους συνεργάτες, τεχνίτες και προμηθευτές μας, στους οποίους θα αναφερθούμε εκτενέστερα σε άλλο άρθρο της ιστοσελίδας.
Το τελικό αποτέλεσμα αργά το απόγευμα. 23 Οκτωβρίου 2021
Κλείσαμε την Οικία γεμάτοι δικαίωση και ικανοποίηση, με μόνο άγχος την πιθανή βροχή της επόμενης ημέρας που ευτυχώς δεν ήρθε. Οι πρόγονοί μας όλες τις ημέρες μας έβαζαν αρκετά σενάρια δυσκολίας αλλά τελικά μάλλον ενέκριναν την προσπάθεια.
Η Οικία παρά τις πολύ άσχημες καιρικές συνθήκες εκείνων των ημερών και τις σημαντικότατες δυσκολίες, όπως ήταν η έλλειψη παροχής ηλεκτρικού ρεύματος και ο πολύ άσχημος δρόμος, ήταν πανέτοιμη για την εκδήλωση των εγκαινίων που διεξήχθησαν με συγκίνηση χαρά και περηφάνια, για όλους τους παρευρισκόμενους στις 24 Οκτωβρίου 2021. Τους ευχαριστούμε πολύ που τίμησαν αυτή την «εκδήλωση χρέους» με την παρουσία τους και την μοιράστηκαν μαζί μας. Στην εκδήλωση εκτίθεντο κειμήλια τριών οικογενειών που σχετίζονται με την ιστορία του Σουλίου. Της οικογένειας του κου Κίτσου Μπότσαρη, της οικογένειας της κας Αγγέλικας Ιωαννίδου Σαράντη, απόγονου της Φωτεινής Τζαβέλλα Κολοκοτρώνη και της οικογένειας των Λάμπρου και Κωνσταντίνου Τζαβέλλα.
Τοποθέτηση αντιγράφων, ηλεκτρολογικά κήπου. Δεκέμβριος 2021
Όπως προαναθέρθηκε αμέσως μετά την εκδήλωση των εγκαινίων, οι πίνακες και τα κειμήλια αφαιρέθηκαν κι επέστρεψαν στην Αθήνα στους χώρους φύλαξης των τριών οικογενειών όπου βρίσκονταν πάντα. Η μόνιμη παραμονή τους στο μνημείο είναι προς το παρόν αδύνατη. Κατασκευάστηκαν όμως αντίγραφα όλων των πορτρέτων τα οποία καδροποιήθηκαν και αναρτήθηκαν στις θέσεις των πρωτοτύπων, τα οποία και θα κοσμούν το Τζαβελλαίικο μόνιμα. Τέλος περάστηκαν οι ηλεκτρολογικές γραμμές στον εξωτερικό χώρο της οικίας, που αργότερα με την σύνδεση του ηλεκτρικού ρεύματος (ελπίζουμε σύντομα), θα χρησιμοποιηθούν για τον εξωτερικό φωτισμό της Oικίας.
Η τοποθέτηση των αντιγράφων πορτρέτων
Οι ηλεκτρολογικές γραμμές του εξωτερικού φωτισμού
Επίλογος
Από τον Σεπτέμβριο του 2019, που άρχισε η παλαιά και μακροπρόθεσμη επιθυμία των εγκαινίων της Οικίας Τζαβέλλα με τα οικογενειακά κειμήλια, να γίνεται για κάποιους οικογενειακούς λόγους άμεσος και επιτακτικός στόχος, μέχρι την υλοποίησή της τελικά στις 24 Οκτωβρίου του 2021, πέρασαν δύο χρόνια. Σε αυτό το διάστημα χρειάστηκε να μετακινηθούμε από την Αθήνα στο Σούλι, είκοσι επτά (27) φορές. Με πολλές δυσκολίες και αναποδιές και εν μέσω πανδημίας (με ειδικές άδειες της Περιφέρειας Ηπείρου και την ευχαριστούμε για αυτό), αλλά και με την στήριξη της οικογένειας και φίλων παλιών και άλλων νέων που βρέθηκαν στον δρόμο, ο Πηγαιμός για την Ιθάκη ήταν όμορφος, δημιουργικός και γεμάτος εμπειρίες, γνωριμίες και συνεργασίες. Άφησε πολλές ευχάριστες μνήμες, μα κυρίως έφτασε στην Ιθάκη και άνοιξε νέα ζωογόνα μονοπάτια.
Απομένουν κάποια πράγματα που πρέπει να γίνουν, μέχρι να ολοκληρωθεί πλήρως το Τζαβελλαίικο. Στο ταξίδι αυτό του χρέους που η οικογένειά μας ξεκίνησε το 1985, έχει δώσει πάνω απ’ όλα την ψυχή της και θα συνεχίσει να την δίνει, κρατώντας αυτό το μνημείο ζωντανό. Καθιστώντας το από μία ερειπωμένη λιθιά, έναν πόλο έλξης με στόχο την ουσιαστική συμβολή της στην Ιστορική αναβίωση, την Πολιτιστική ανάδειξη και την Τουριστική ανάπτυξη του Ιερού χώρου του Σουλίου. Τα θετικά σχόλια, τα μηνύματα και τα τηλεφωνήματα που δεχόμαστε, αλλά και η επισκεψιμότητα που βλέπουμε ότι δημιούργησε η εκδήλωση των εγκαινίων της οικίας Τζαβέλλα στο Σούλι, μας ευχαριστούν ιδιαίτερα και μας δίνουν περισσότερη δύναμη.
Συνεχίζουμε…
Κώστας Τζαβέλλας
Αρχ. σελίδα
Οικία Τζαβέλλα 